Những ngày đầu thử nghiệm xây nông trại đô thị, anh Ngô Quang Vũ đầu tư 5 tỉ đồng cho trại rau hữu cơ nhưng mất đến 2/3 chi phí trong số đó để sửa sai. Mọi chi phí cho trang trại đội lên, tất cả cộng lên sản phẩm bán ra cho người dùng. Làm sao để người mua tiếp nhận được mức giá cao là điều hết sức khó khăn.

Mất 2/3 chi phí sửa sai

Khi có con đầu lòng, anh Vũ gặp nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn rau an toàn để con có đủ dinh dưỡng. Mua rau ở chợ hay siêu thị anh đều không yên tâm, trong khi những nơi bán rau cao cấp thì quy trình đến được với người tiêu dùng không dưới 3 ngày.

Mô hình rau thủy canh dùng hóa chất tinh khiết của vợ chồng anh Vũ. Ảnh: Phạm Oanh

"Khi thân rau đã cắt khỏi bộ rễ thì coi như rau đã chết, mỗi ngày trôi qua dinh dưỡng giảm xuống và độc tố sẽ tăng lên, nên mua rau an toàn mà bảo quản không đúng cách cũng không tác dụng", anh Vũ cho biết.

Không phải dân chuyên nông nghiệp, nhưng vợ chồng anh quyết định tự trồng rau sạch, hình thành trang trại nông nghiệp rau hữu cơ ở ngay Thảo Điền, nơi vốn được gọi là phố nhà giàu ở trung tâm quận 2, TP HCM.

Khó khăn đầu tiên gặp phải là quỹ đất. Để đầu tư trang trại nông nghiệp phải có hàng ha, nhưng sản xuất ngay "rốn" khu đô thị cao cấp thì không thể có diện tích lớn, hơn nữa, chi phí thuê đất lại cao hơn nhiều lần so với vùng ngoại ô.

Nguồn nước là vấn đề tiếp theo mắc phải. Không thể sử dụng nước giếng khoan hay nước sông mà phải dùng hoàn toàn nước máy, đã qua hệ thống lọc, bởi sau khi kiểm tra thì nước ngầm tại khu vực có dấu hiệu bị nhiễm mặn. Chi phí nước tưới đắt đỏ khiến giá sản phẩm bị đợi lên.

Vì là một trong những người đi đầu xây nông trại đô thị, chưa có nhiều kinh nghiệm cũng không có mô hình phù hợp để học tập, trong những ngày đầu thử nghiệm, vợ chồng anh đầu tư 5 tỷ cho trang trạng và đã mất đến 2/3 chi phí trong số đó để sửa sai. Mọi chi phí đội lên, tất cả lại đổ lên sản phẩm bán ra cho người dùng. Sản phẩm giá cao khiến đầu ra càng khó.

Sau những lần sửa sai, chủ trang trại này rút ra kinh nghiệm: Mọi thứ đều có tính bản địa, công thức chỉ phù hợp với một nơi tại một thời điểm. Trang trại anh sử dụng công nghệ cao, chủ yếu từ Mỹ, một xứ lạnh cùng với đặc điểm khác biệt, khi đem áp dụng vào điều kiện thực tế Việt Nam gặp không ít khó khăn.

Các lớp học cho trẻ trồng cây, làm nông nghiệp thường xuyên tổ chức tại vườn rau này.

"Nhà màng, hay nhà kính bản chất sinh ra cho xứ lạnh, công dụng hấp thụ nhiệt độ, giảm nắng, cắt gió và hạn chế sâu bệnh. Sài Gòn với thời tiết sẵn nắng nóng nên khi sử dụng nhà màng, nhiệt độ tăng lên, cây không chịu được. Chúng tôi phải khắc phục bằng phun sương và quạt", anh nói.

Theo anh Vũ, sạch, tươi và dinh dưỡng là ba yếu tố cấu thành rau sạch. Với nông nghiệp truyền thống hay ngay cả mô hình rau hữu cơ ở một số nơi, người nông dân chăm sóc theo kinh nghiệm, áp dụng một công thức cho mọi loại đất. Vì vậy, chất dinh dưỡng cho rau không đầy đủ. Phải tùy vào những chất có sẵn và mất đi mà cung cấp chất phù hợp cho đất.

Khó khăn lại là thuận lợi

Đầu tư trang trại giữa khu đô thị gặp vô vàn khó khăn, nhưng sau thời gian theo đuổi mô hình, anh Vũ cho rằng chính khó khăn lại là thuận lợi để anh có động lực phát triển nông nghiệp sạch. Cư dân Thảo Điền nói riêng và các vùng xung quanh có thu nhập cao nên tiêu dùng khó tính và không ngại chi tiêu cho thực phẩm chất lượng tốt. Những khách hàng khó tính này đã trở thành những người giám sát, giúp trang trại rau hữu cơ này đảm bảo chất lượng.

Chính những người hàng xóm khó tính là khách hàng đầu tiên của trang trại. Vì tận mắt chứng kiến quy trình sạch cho ra rau sạch nên những hàng xóm của anh chấp nhận mua rau giá trung bình 85.000 đồng/kg, thậm chí có loại lên đến 350.000 đồng/kg, cao hơn các loại đang bán tại siêu thị.

Nông trại rau hữu cơ 3000 m2 được đầu tư bài bản giữa khu đô thị nhà giàu. Ảnh: Phạm Oanh

Từ những hàng xóm ban đầu là những người có thu nhập cao, khách hàng dần được mở rộng. Ngay cả những người có thu nhập tầm trung cũng tìm đến mua rau hữu cơ ở đây. Hiện tại, trang trại rau này đã phân phối sản phẩm khắp nơi trong thành phố. Bình quân lượng rau bán ra thị trường mỗi ngày khoảng 50 kg.

“Người bệnh phải có thuốc, cây bệnh cũng vậy. Rau sạch nào cũng cho phép dùng thuốc bảo vệ thực vật có trong danh mục sản xuất cho phép. Nhưng mình sản xuất giữa đô thị, việc dùng thuốc bảo vệ thực vật sẽ gây ảnh hưởng đến hàng xóm. Đây là tiêu chí đầu tiên để chúng tôi không dùng các loại thuốc bảo vệ rau", anh Vũ nói.

Ngoài trồng rau hữu cơ, anh Vũ đầu tư thêm rau thủy canh, mô hình không dùng đất và những chất dinh dưỡng từ đất. Mô hình này đang vượt trội tuyệt đối về năng suất và chất lượng. Nhưng yếu điểm là do sống trong nước nên rau héo rất nhanh sau khi thu hoạch.

Từ trồng rau, hiện trang trại này còn cung cấp thêm những dịch vụ khép kín như ươm giống, cung cấp các dịch vụ làm vườn hữu cơ, thủy canh, thiết kế vườn tại nhà... Đây cũng là điểm tổ chức mô hình du lịch trang trại, lớp học trồng cây cho trẻ em…

Trong tương lại, anh dự định mở rộng diện tích trang trại, phổ biến rộng rãi mô hình trang trại trong khu đô thị đến nhiều người, giúp nhiều người tiếp cận rau sạch ngay tại nhà.