Quá trình triển khai chính sách BHYT học sinh, sinh viên (HS-SV) cho thấy hiệu quả của chính sách này không chỉ thể hiện qua diện bao phủ BHYT tới HS-SV liên tục tăng trưởng hằng năm, góp phần hoàn thiện mục tiêu BHYT toàn dân mà còn ở ý nghĩa, lợi ích thiết thực của chính sách BHYT trong việc đem lại cho thế hệ trẻ - chủ nhân tương lai của đất nước - một cơ chế chăm sóc sức khỏe toàn diện ngay từ trường học.

Nhiều quyền lợi BHYT

Theo thống kê của BHXH Việt Nam, năm học 2021-2022, chính sách BHYT đã bao phủ đến 96% HS-SV cả nước với khoảng 18,8 triệu em tham gia. Điều đó đồng nghĩa với việc trên toàn quốc đã có gần 19 triệu HS-SV được bảo đảm và thụ hưởng đầy đủ các quyền lợi BHYT theo quy định, trong đó, nếu không may ốm đau, bệnh tật các em sẽ được quỹ BHYT thanh toán số tiền khám chữa bệnh (KCB) không giới hạn theo phạm vi, mức hưởng, có thể lên tới hàng tỉ đồng/năm.

Khi tham gia BHYT, nếu HS-SV đi KCB đúng tuyến sẽ được quỹ BHYT chi trả 80% chi phí KCB trong phạm vi, quyền lợi được hưởng. Trường hợp KCB trái tuyến, các em sẽ được hưởng theo phạm vi, mức hưởng BHYT như sau: 40% chi phí điều trị nội trú tại bệnh viện (BV) tuyến trung ương; 100% chi phí điều trị nội trú tại BV tuyến tỉnh; 100% chi phí tại BV tuyến huyện.

Học sinh - sinh viên TP HCM tham gia ngày hội tư vấn chính sách BHYTẢnh: Mỹ Mỹ

Trong quá trình phát triển chính sách BHYT ngày càng được hoàn thiện theo hướng quyền lợi, chất lượng KCB BHYT ngày càng được nâng cao và mở rộng. Theo đó, HS-SV khi tham gia cũng được hưởng nhiều lợi ích hơn từ chính sách BHYT như: được chăm sóc sức khỏe ban đầu (CSSKBĐ) ngay tại trường học; được tham gia KCB BHYT với các thủ tục thuận tiện, thông thoáng; được tiếp cận các dịch vụ y tế kỹ thuật cao, chi phí lớn…

Thực tế cho thấy quỹ BHYT đã chi trả cho rất nhiều bệnh nhân là HS-SV mắc các bệnh nan y, mạn tính phải điều trị dài ngày, nhiều đợt (như chạy thận nhân tạo, điều trị ung thư, phẫu thuật tim mạch…) với chi phí từ vài chục triệu đến hàng tỉ đồng. Qua đó, nhờ có thẻ BHYT, nhiều HS-SV và gia đình chủ động về chi phí KCB, vơi đi gánh nặng tài chính giữa lúc khó khăn khi không may bị ốm đau, bệnh tật, để HS-SV yên tâm chữa bệnh, điều trị sớm quay lại môi trường cuộc sống và học tập bình thường.

Đáng chú ý, trong khi Luật BHYT chưa có quy định chi tiết cho y tế dự phòng nhưng nhóm HS-SV đã gián tiếp được hưởng các quyền lợi này thông qua việc CSSKBĐ tại nhà trường. Công tác CSSKBĐ tại các trường học hiện đang vận hành chủ yếu từ nguồn kinh phí trích lại từ quỹ KCB BHYT cho hoạt động y tế trường học. Công tác này không chỉ giúp HS-SV và gia đình phát hiện bệnh kịp thời, chăm sóc và tạo điều kiện điều trị các căn bệnh học đường liên quan đến thị lực, điều chỉnh tư thế viết, ngồi học chống cong vẹo cột sống… mà còn dự phòng nhiều căn bệnh, phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường có thể dẫn tới những căn bệnh mạn tính, nan y nguy hiểm, bảo đảm sức khỏe các em trong tương lai.

Ngân sách nhà nước hỗ trợ 30%

Theo quy định của Luật BHYT, HS-SV là đối tượng bắt buộc tham gia BHYT. Do đó, việc tham gia BHYT không những là quyền lợi mà còn là trách nhiệm tuân thủ pháp luật, thể hiện tinh thần tương thân tương ái của HS-SV thông qua việc đóng góp, chia sẻ rủi ro với những người không may bị ốm đau, bệnh tật… - đặc biệt với những người nghèo, người thuộc nhóm yếu thế trong xã hội. Năm học 2022-2023, HS-SV tham gia BHYT vẫn thực hiện mức đóng hằng tháng bằng 4,5% mức lương cơ sở, trong đó ngân sách nhà nước hỗ trợ 30% mức đóng.

Hiện cả nước vẫn còn khoảng 4% HS-SV chưa tham gia BHYT, tập trung ở nhóm SV các trường đại học và HS các trường cao đẳng, trung cấp, đào tạo nghề. Trong số này, một số HS-SV và phụ huynh vẫn hiểu chưa thấu đáo về chính sách BHYT, cho rằng chỉ cần tham gia BHYT những lúc ốm đau. Chúng ta cần phải hiểu và nhận thức rõ ràng rằng BHYT là một trong những chính sách an sinh xã hội quan trọng, thể hiện tính nhân đạo, nhân văn, tinh thần tương thân tương ái, chia sẻ rủi ro giữa người khỏe với người ốm, giữa người trẻ với người già, giữa người có thu nhập cao với người có thu nhập thấp... nhằm hướng tới việc bao phủ BHYT toàn dân, bảo đảm công bằng trong chăm sóc sức khỏe nhân dân không vì mục đích lợi nhuận, góp phần bảo đảm an sinh xã hội cho mọi người dân, không phân biệt giàu nghèo và các tầng lớp xã hội.

Để đạt được mục tiêu 100% HS-SV tham gia BHYT vì một nền giáo dục toàn diện, để mọi HS-SV đều được chăm sóc sức khỏe ngay từ trường học, bên cạnh sự chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ, sự phối hợp chặt chẽ giữa BHXH Việt Nam và Bộ Giáo dục và Đào tạo, rất cần có sự vào cuộc của toàn xã hội, mà quan trọng hơn cả chính là ý thức tự giác, chủ động tham gia BHYT của mỗi HS-SV và phụ huynh.