(NLĐO) - Nhậm chức thủ tướng Anh ngày 6-9-2022 và tuyên bố từ chức ngày 20-10-2022, bà Liz Truss giữ vị trí lãnh đạo vỏn vẹn trong 44 ngày.
Ngày 6-9-2022
Bà Liz Truss tuyên bố nhậm chức thủ tướng Anh tại Phố Downing, nơi đặt văn phòng thủ tướng Anh. Bà phát biểu vào thời điểm đó: “Tôi rất vinh dự được đảm nhận trọng trách này vào thời điểm quan trọng đối với đất nước của chúng ta… Bây giờ là lúc để giải quyết các vấn đề đang kìm hãm nước Anh… Tất nhiên, điều đó sẽ không dễ dàng. Nhưng chúng ta có thể làm được…”.
Bà Liz Truss phát biểu trên cương vị thủ tướng bên ngoài Số 10 Phố Downing ngày 6-9-2022. Ảnh: Bloomberg
Bà Liz Truss cam kết theo đuổi 3 ưu tiên hàng đầu: Thứ nhất, đề ra kế hoạch táo bạo để phát triển nền kinh tế thông qua cắt giảm và cải cách thuế, thúc đẩy cải cách nhằm xây dựng và phát triển đất nước; thứ hai, giải quyết cuộc khủng hoảng năng lượng do cuộc xung đột Nga - Ukraine gây ra và đảm bảo nguồn cung cấp năng lượng trong tương lai của nước Anh; thứ ba, đảm bảo người dân tiếp cận các dịch vụ y tế đầy đủ và nhanh chóng.
Ngày 23-9-2022
Bà Liz Truss và Bộ trưởng Tài chính khi đó là Kwasi Kwarteng công bố gói tài chính gọi là “Ngân sách nhỏ”. Tuy nhiên, nó khiến thị trường hỗn loạn, đồng bảng Anh lao dốc, lương hưu bị xáo trộn và nhận về sự chỉ trích của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).
Các biện pháp trên sau đó được điều chỉnh, bao gồm đảo ngược kế hoạch loại bỏ việc tăng thuế doanh nghiệp, huỷ kế hoạch xóa bỏ khung thuế thu nhập cao nhất và rút ngắn trợ cấp giá năng lượng. Ngày 17-10, bà Liz Truss lên tiếng xin lỗi vì gói tài chính "Ngân sách nhỏ" đã dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
"Tôi muốn nhận trách nhiệm và nói lời xin lỗi vì những điều sai lầm. Tôi muốn hành động để giúp mọi người giải quyết hóa đơn năng lượng nhưng chúng tôi đã đi quá xa và quá nhanh" - bà Liz Truss nói với đài BBC.
Mất 2 bộ trưởng quan trọng
Ngày 14-10-2022, hai đài BBC và Sky News dẫn các nguồn tin giấu tên cho biết Bộ trưởng Tài chính Kwasi Kwarteng đã bị sa thải, 38 ngày sau khi ông được bà Liz Truss bổ nhiệm. Ông Kwarteng là đồng minh chính trị thân cận nhất của bà Truss.
Trước đó, ông Kwarteng cam kết tiếp tục cắt giảm thêm thuế ngoài gói cắt giảm thuế trị giá 45 tỉ bảng Anh (gần 51 tỉ USD) được ông công bố ngày 23-9. Sau đó ít ngày, giá trị đồng bảng Anh giảm xuống mức thấp kỷ lục so với đồng USD khi các thị trường giao dịch phản ứng với việc cắt giảm thuế lớn nhất trong vòng 50 năm qua của Anh.
Cựu Bộ trưởng Tài chính Kwasi Kwarteng. Ảnh: Sky News
Ông Jeremy Hunt, cựu Bộ trưởng Ngoại giao và Bộ trưởng Y tế, được bổ nhiệm làm người thay thế ông Kwarteng.
Ngày 19-10-2022, bà Suella Braverman thông báo từ chức Bộ trưởng Nội vụ, đẩy chính phủ của bà Liz Truss vào tình cảnh hỗn loạn hơn. Báo The Guardian cho biết người thay thế bà Braverman là ông Grant Shapps, cựu Bộ trưởng Giao thông vận tải.
Đáng chú ý, ông Shapps là người ủng hộ mạnh mẽ ông Rishi Sunak - đối thủ của bà Liz Truss - trong cuộc đua lãnh đạo đảng Bảo thủ trong những tháng trước, đồng thời lên tiếng chỉ trích các chính sách của bà.
Giọt nước tràn ly
Tối 19-10-2022, Anh tổ chức bỏ phiếu về việc dỡ bỏ lệnh cấm khai thác mỏ ở nước này. Bà Liz Truss đề xuất tiếp tục thực hiện hoạt động khai thác mỏ để tăng cường an ninh năng lượng của Anh giữa cuộc xung đột Nga - Ukraine nhưng bị nhiều thành viên đảng Bảo thủ phản đối gay gắt, tạo ra khung cảnh hỗn loạn tại Quốc hội.
Chủ tịch Hạ viện Anh Lindsay Hoyle ngày 20-10 yêu cầu điều tra vụ việc và nhắc nhở các nghị sĩ cần đối xử với nhau một cách lịch sự và tôn trọng.
Bà Liz Truss tỏ thái độ gay gắt trong phiên hỏi đáp tại Hạ viện Anh ngày 19-10. Ảnh: Quốc hội Anh
Đài CNN nhận định bà Liz Truss đã thất bại trong việc giành lại quyền kiểm soát đảng Bảo thủ sau những rối loạn nội bộ do các chính sách của bà gây ra.
Trong bài phát biểu từ chức ngày 20-10, bà Liz Truss xác nhận cuộc bầu cử lãnh đạo mới sẽ diễn ra trong vòng 1 tuần. Ông Graham Brady, Chủ tịch Ủy ban 1922 (cơ quan chịu trách nhiệm bầu cử của đảng Bảo thủ), cho biết tân thủ tướng Anh sẽ được bầu chọn trước ngày 28-10.
