Vận hành - lợi thế dài hạn của tài chính thay thế

Khi thị trường tài chính thay thế dần bước vào giai đoạn phân hóa, năng lực vận hành đang trở thành thước đo mới để đánh giá sự trưởng thành của doanh nghiệp

Năng lực vận hành trở thành nền tảng không thể thiếu nếu doanh nghiệp muốn vươn ra thị trường vốn quốc tế.

Từ tăng trưởng bề nổi đến nền tảng vận hành bền vững

Trong quá trình hình thành và phát triển của thị trường tài chính thay thế, các chỉ số tài chính như tăng trưởng doanh thu, số lượng người dùng hay dư nợ cho vay từng là thước đo chủ yếu để đánh giá doanh nghiệp. Tuy nhiên, ở giai đoạn hiện tại, những chỉ số bề nổi này không còn đủ thuyết phục thị trường. Thay vào đó, các yếu tố vận hành nội bộ - như hệ thống kiểm soát rủi ro, quy trình quản trị, trải nghiệm khách hàng và năng lực tuân thủ - đang trở thành nền tảng giúp nhà đầu tư phân biệt giữa tăng trưởng bền vững và mở rộng thiếu kiểm soát. Đặc biệt với những doanh nghiệp có kế hoạch IPO hoặc tìm kiếm vốn từ tổ chức quốc tế, năng lực vận hành hiệu quả không còn là yếu tố cộng thêm, mà là yêu cầu tiên quyết.

Tăng trưởng quy mô không còn là thước đo duy nhất để đánh giá tiềm năng dài hạn của doanh nghiệp. (Ảnh mình họa)

Tại Việt Nam, thực tế cho thấy những doanh nghiệp chủ động chuẩn hóa hệ thống vận hành đang được thị trường vốn và tổ chức tài chính quốc tế nhìn nhận như các ứng viên tiềm năng cho phát triển dài hạn.

Các doanh nghiệp chủ động chuẩn hóa nội bộ đang chiếm lợi thế tiếp cận vốn

Trong khi chờ đợi quy định quản lý chính thức, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã chủ động tiếp cận các tiêu chuẩn quốc tế để đánh giá và cải thiện vận hành nội bộ. Một số đơn vị đã áp dụng hệ thống ESG, quy trình bảo vệ khách hàng quốc tế (Client Protection Standards), đăng ký xếp hạng tín nhiệm hoặc tiến hành đánh giá vận hành độc lập từ các bên thứ ba. Điểm chung của các doanh nghiệp tiên phong này là không chờ bị bắt buộc theo luật, mà coi vận hành là một phần chiến lược cạnh tranh. Họ hiểu rằng, khi thị trường bước vào giai đoạn thanh lọc mạnh mẽ, những nền tảng quản trị tốt sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ vượt qua rủi ro vận hành, mà còn mở ra cơ hội tiếp cận vốn giá rẻ và khả năng niêm yết trên các sàn lớn.

Điển hình như F88 - một doanh nghiệp tài chính thay thế tại Việt Nam - đã được vinh danh tại giải thưởng pháp chế uy tín ALB SE Asia Law Awards 2025, cùng với các tổ chức lớn như ADB, Maybank. Đây là doanh nghiệp Việt duy nhất góp mặt trong Top 6 Đội ngũ Pháp chế Tiêu biểu Đông Nam Á trong lĩnh vực Dịch vụ Tài chính do Thomson Reuters tổ chức.

F88 là một điển hình trong việc chú trọng vận hành nội bộ (Ảnh F88)

Không chỉ vậy, doanh nghiệp này cũng là đơn vị đầu tiên và duy nhất trong lĩnh vực tài chính thay thế tại Việt Nam đạt chứng chỉ vàng về bảo vệ khách hàng (Client Protection Certificate - CPC), vốn là tiêu chuẩn phổ biến tại các tổ chức vi mô hoặc ngân hàng quốc tế nhưng chưa nhiều doanh nghiệp ngoài hệ thống ngân hàng áp dụng.

Những kết quả này cho thấy vận hành nội bộ không còn là chuyện riêng của bộ phận vận hành, mà đã trở thành "dấu chỉ" nhận diện doanh nghiệp có quản trị thực chất.

Năng lực vận hành - yếu tố quyết định khả năng gọi vốn dài hạn

Nhìn về toàn cảnh, sự phát triển nhanh chóng của tài chính thay thế tại Việt Nam với các mô hình như vay ngang hàng (P2P lending), mua trước trả sau (BNPL) hay cho vay cầm cố tài sản (title lending) đã góp phần mở rộng khả năng tiếp cận vốn cho nhóm khách hàng ngoài ngân hàng. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ cũng mang đến không ít rủi ro, đặc biệt khi hoạt động vận hành chưa được chuẩn hóa và khung pháp lý còn đang hoàn thiện.

Nếu như giai đoạn đầu, doanh nghiệp chỉ cần tăng quy mô để chiếm lĩnh thị phần, thì hiện nay, năng lực kiểm soát vận hành mới là yếu tố quyết định khả năng tồn tại lâu dài. Các nhà đầu tư không còn chỉ hỏi: "Doanh thu năm nay tăng bao nhiêu phần trăm?", mà chuyển sang câu hỏi: "Doanh nghiệp kiểm soát rủi ro vận hành như thế nào, có minh bạch và chuẩn hóa quy trình không?".

Trong 1-2 năm trở lại đây, xu hướng này càng rõ nét khi nhiều quỹ đầu tư tổ chức - đặc biệt là các quỹ quan tâm đến IPO - bắt đầu xem vận hành nội bộ như một chỉ báo quan trọng cho khả năng phát triển bền vững. Những doanh nghiệp xây dựng được hệ thống kiểm soát rủi ro độc lập, quy trình pháp lý nội bộ chặt chẽ, trải nghiệm khách hàng ổn định… đang có lợi thế cạnh tranh rõ rệt.