"Câu thơ yên ngựa" phiên bản mới làm nức lòng người hâm mộ cải lương

Tối 19-4, đông đảo khán giả đã đến xem và cổ vũ vở tuồng cổ thuộc hàng kinh điển của gia tộc Minh Tơ "Câu thơ yên ngựa" (tác giả Hoàng Yến, chuyển thể Ngọc Văn, Thanh Tòng, đạo diễn NSƯT Hoa Hạ, đơn vị đầu tư: Sân khấu Cải lương Mới Đại Việt) tại Nhà hát Trần Hữu Trang.

Với cách dàn dựng mới, kể lại một trong những giai đoạn lịch sử hào hùng nhất của giai đoạn thời nhà Lý trong lịch sử dân tộc, tác phẩm được công chúng ngưỡng mộ bởi đạo diễn Hoa Hạ trình bày góc nhìn mới đầy tính nhân văn trong cuộc chiến chống quân Tống vang danh ở sông Như Nguyệt (sông Cầu) và giữa những người trong hoàng tộc đã dẹp tình riêng hướng đến sự độc lập, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

Nhân vật Lý Thường Kiệt do NSƯT Võ Minh Lâm thể hiện, một lần nữa minh chứng cho sự trưởng thành của anh khi được đạo diễn Hoa Hạ kèm cặp, để mỗi lời ca, động tác vũ đạo đã nhuần nhuyễn, cuốn hút khán giả mộ điệu.

Nhân vật Ỷ Lan của NSND Quế Trân mỗi lần xuất hiện đã được khán giả cổ vũ nồng nhiệt, bởi mỗi lời thoại, câu ca được cô lột tả thần uy như hơi thở, máu thịt của nhân vật đã thắm vào lòng và công chúng đã từng yêu mến, say đắm vai diễn này - một trong những sáng tạo của gia tộc Minh Tơ, mà công đầu trong việc Việt hóa bản sắc dân tộc, tước bỏ hết những vay mượn từ cải lương Hồ Quảng để tuồng sử Việt thuần phong cách của NSND Thanh Tòng - cha của cô.

Nhân vật Thượng Dương hoàng hậu của NSƯT Tú Sương được lý giải nhân văn hơn, rất đời và thể hiện rõ cái tình khi bà nhận ra chính sự thờ ơ, nhẹ dạ của bà đã gây ra hậu quả khôn lường, làm cho lòng quân, lòng dân hoang mang khi bà cấu kết với ngoại bang. Đây là chi tiết hư cấu nhưng hợp lý, hợp tình, minh chứng cho giai đoạn lịch sử rối ren giữa nợ nước tình nhà, giữa thù trong giặc ngoài mà nếu không có sự đoàn kết, chung lòng sẽ dẫn đến diệt vông triều Lý. NSƯT Tú Sương diễn thật chi tiết, khai thác từ sự ăn năn hối cãi cho đến sự ngạo mạn, kiêu căng cho một bà hoàng muốn nắm quyền lực, ganh ghét, đố kỵ, ghen hờn với Ỷ Lan. Diễn rõ những cung bậc tình cảm, tâm lý này, chỉ có thể nói NSƯT Tú Sương đã nghiên cứu rất kỹ góc nhìn mới mẻ mà đạo diễn Hoa Hạ muốn thay đổi diện mạo tác phẩm thông qua nhân vật này.

Người xem cổ vũ vang dội những tràn pháo tay lớp diễn trên phòng tuyến sông Như Nguyệt, Lý Thường Kiệt đã viết bài thơ mà cho mãi đến hôm nay, đó là lời tuyên ngôn độc lập đầu tiên của Tổ quốc: "Nam quốc sơn hà Nam đế cư/Tiệt nhiên định phận tại thiên thư/Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm/Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư".

Khán giả đã đọc cùng nhân vật, đã khóc và hòa vào tinh thần tự hào, không chỉ đi vào lịch sử quân sự mà còn vào lịch sử văn chương của bài thơ bất hủ. 

Và âm nhạc đã được xử lý ấn tượng, khẳng định một bảng dựng mới có sự sắp đặt, cấu trúc rất hợp lý, khai thác những mặt khuất để khán giả hiểu rõ hơn các tình huống dẫn đến xung đột. 

Cảnh trí và trang phục tuyệt đẹp, đó là ưu điểm nổi bật trong đợt tái dựng phiên bản mới đầy tâm huyết của ông bầu Hoàng Song Việt khi chịu đầu tư. dẫu có tốn kém cũng chơi sang để đạt hiệu quả nghệ thuật.

Vở Câu thơ yên ngựa kể lại một giai đoạn hào hùng với những nhân vật đan xen nhau trong những rối ren thời cuộc, yêu ghét, chính tà, mạnh yếu, xung đột quyền lợi, chọn lựa, hy sinh... Đằng sau chiến công của Lý Thường Kiệt là số phận Tổ quốc, đồng thời cũng là số mệnh của bao nhiêu con người khi họ dẹp bỏ cái tôi để đồng hành cùng dân tộc, đánh đuổi quân xâm lược.

Nhân vật Lý Đạo Thành lần này do NSƯT Chí Linh thể hiện. Anh đã cố gắng làm khác đi, mới mẻ hơn trong cảnh xử án Hoàng hậu Thượng Dương. 

Chính điều này đã làm cho vở diễn có sự mới mẻ, nhưng trong tim khán giả qua những bảng dựng khác nhau, họ vẫn yêu mến, trân quý sáng tạo độc đáo của NSND Thanh Tòng. Bởi, chỉ với lớp diễn này, tiếng vang của tác phẩm đã lan tỏa đến xứ người, đã từng được NSND Thanh Tòng, NSND Bạch Tuyết, NSND Ngọc Giàu, NSND Thanh Kim Huệ, NSND Lệ Thủy…mang đến châu Âu biểu diễn tháng 2-1984, chỉ sau hai năm khi NSND Thanh Tòng dàn dựng thành công tác phẩm này trên sân khấu đoàn cải lương tuồng cổ Minh Tơ.

Tham gia vở còn có nỗ lực rất lớn của các nghệ sĩ: NSƯT Bảo Trí, NS Điền Trung, Lê Thanh Thảo, Chí Cường, Minh Trường, Trường Lộc, Nhã Thy, Hồng Quyên, Tú Quyên, Trọng Hiếu, Hữu Tài… 

Họ đã mang lại một bức tranh cải lương sử Việt rất đẹp. Theo lời yêu cầu của đông đảo khán giả, vở "Câu thơ yên ngựa" sẽ được tái diễn tối 10-5 tại Nhà hát Trần Hữu Trang.