Liều lĩnh khai thác vàng giữa rừng phòng hộ

Ngày 25-5, UBND huyện Đăk Đoa, tỉnh Gia Lai đã có báo cáo về việc khai thác vàng trái phép tại tiểu khu 416, thuộc lâm phần Ban Quản lý rừng phòng hộ Đăk Đoa. Trước đó, phóng viên Báo Người Lao Động đã phát hiện điểm khai thác vàng này và báo cho lực lượng chức năng xử lý.

Đột nhập "công trường" khai thác vàng trái phép

Những ngày giữa tháng 5-2025, người dân phản ánh với phóng viên Báo Người Lao Động về điểm khai thác vàng quy mô lớn tại khu đất thuộc quyền quản lý của Ban Quản lý rừng phòng hộ Đăk Đoa đang hoạt động rầm rộ.

Ngày 22-5, tại đường liên xã cách trụ sở UBND xã Đăk Sơ Mei khoảng 20 km, cách UBND xã Hà Đông 10 km, chúng tôi theo đường mòn dẫn vào nương rẫy của người dân để đến khu vực khai thác vàng. Di chuyển được chừng 2 km thì xe máy không thể đi tiếp, chúng tôi đành bỏ lại xe và men theo những lối mòn để tiến sâu hơn vào rừng

Trên đường đi, người dẫn đường cho biết điểm khai thác vàng đã có từ lâu, nhiều lần bị chính quyền địa phương phát hiện, xử lý. Sau thời gian dài im ắng, khoảng 1 tháng nay, điểm khai thác vàng này đã hoạt động trở lại. Các đầu nậu là ông H., ông S. và ông U. đã đưa hàng chục người cùng phương tiện vào khai thác vàng.

Sau khoảng 2 giờ đi bộ, len lỏi dưới tán rừng, chúng tôi đến gần điểm khai thác vàng. Khi còn cách các hầm vàng khoảng 300 m, chúng tôi đã nghe tiếng máy nổ. Người dẫn đường lo ngại chạm mặt nhóm khai thác vàng nên đề nghị chúng tôi đứng lại đợi, còn anh sẽ đi báo chính quyền nếu chúng tôi không may gặp "sự cố". Người này cũng dặn chúng tôi hết sức cẩn thận, tránh để nhóm khai thác vàng phát hiện vì họ rất manh động.

Tiếp cận khu vực các đối tượng khai thác vàng, phóng viên ghi nhận hàng chục hầm vàng được đào theo 2 cách. Cách thứ nhất là đào xuống sâu hàng chục mét vào lòng đất, như những giếng nước. Cách thứ hai là từ thân đồi đào ngang vào bên trong.

Đứng trên miệng một hầm vàng, chúng tôi nghe rõ tiếng người phía dưới nói chuyện, đào bới. Cách hầm vàng này khoảng 50 m, tại cửa hầm vàng khác, một nhóm đàn ông đang đưa đất vừa khai thác từ bên trong ra đổ vào bể chứa rộng khoảng 15 m2 đầy nước.

Bị động, tẩu tán

Sau khi ghi nhận vị trí, thông tin, hình ảnh và bảo đảm không bị các đối tượng phát hiện, chúng tôi rút lui khỏi hiện trường để báo chính quyền địa phương và lực lượng chức năng xử lý.

Ngày 24-5, phóng viên đã cùng hàng chục cán bộ, chiến sĩ các đơn vị thuộc Công an tỉnh Gia Lai quay lại điểm khai thác vàng. Tuy nhiên, khi chúng tôi đến nơi thì nhóm khai thác vàng đã rời đi. Tại hiện trường chỉ còn máy móc, phương tiện phục vụ việc khai thác.

Phóng viên đã men theo một đường hầm rộng khoảng 80 cm, cao hơn 1 m, đi sâu vào lòng đất. Cách cửa hầm khoảng 50 m, bắt đầu xuất hiện các đường hầm nhánh được đào theo nhiều hướng khác nhau. Các đường hầm này như những địa đạo trong lòng đất. Phóng viên cảm nhận rõ sự chật chội, ngột ngạt do thiếu dưỡng khí. Cuối một số đường hầm, chúng tôi phát hiện máy nổ, xe rùa, cuốc xẻng và các bao hóa chất được giấu vội bằng cách phủ đất lên trên.

Cách điểm khai thác vàng mới nhất khoảng 1 km, khu vực lán trại đã được tháo dỡ. Hiện trường còn sót lại một vài bộ quần áo, 2 bao gạo và bếp lửa vẫn còn tro ấm. Khu vực lán trại này cũng đang có dấu hiệu được cơi nới để thêm người ở.

Theo thông tin từ UBND xã Đăk Sơ Mei, địa phương đã phát hiện dấu hiệu và nhận được tin báo về tình trạng khai thác vàng trái phép từ chiều 20-5. Ngay sau đó, xã đã yêu cầu lực lượng dân quân, công an, kiểm lâm địa bàn và Ban Quản lý rừng phòng hộ Đăk Đoa tiến hành tuần tra, kiểm soát tại khu vực nói trên. Tuy nhiên, ngày 22-5, phóng viên vẫn ghi nhận có người khai thác vàng tại đây.

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó Chủ tịch UBND huyện Đăk Đoa, cho biết kết quả kiểm tra hiện trường cho thấy bên cạnh hầm mới đào có dấu hiệu khai thác khoáng sản, phần lớn còn lại là các hầm cũ đã có từ lâu, từng bị lực lượng chức năng của huyện phát hiện, xử lý.

Thời gian qua, UBND huyện đã nhiều lần chỉ đạo các lực lượng chức năng tuần tra, truy quét để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý nghiêm hành vi khai thác vàng trái phép. Nhưng do địa hình phức tạp, hiểm trở, phải đi bộ qua nhiều khe, đồi nên dễ bị các đối tượng phát hiện, tẩu tán.

Trước đây, huyện Đăk Đoa đã nghiên cứu phương án phá hủy các đường hầm bằng chất nổ nhưng không thành công, do các cửa hầm, miệng hầm thường rộng và sâu, đòi hỏi lượng thuốc nổ lớn. Bên cạnh đó, địa hình phức tạp, không an toàn cho phương án phá hủy bằng thuốc nổ, đồng thời có nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực đến địa chất, môi trường và hệ sinh thái rừng tại khu vực này.