Thu tiền tỉ từ tín chỉ carbon rừng

Nghệ An là tỉnh có diện tích rừng lớn nhất cả nước với 1.018.788 ha, tỉ lệ che phủ đạt 58,33%. Giai đoạn 2023-2025, Nghệ An được nhận 282 tỉ đồng từ việc bán tín chỉ carbon rừng cho Ngân hàng Tái thiết và Phát triển quốc tế (IBRD). Nguồn lợi này đã góp phần hiệu quả vào việc quản lý, bảo vệ rừng bền vững của địa phương.

Nguồn thu ổn định

Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Nghệ An cho biết tổng kinh phí thực hiện giảm phát thải khí nhà kính giai đoạn 2023-2025 - được điều phối từ trung ương theo Quyết định 3326/2024 của Bộ NN-PTNT (phê duyệt bổ sung, điều chỉnh kế hoạch sử dụng kinh phí từ nguồn thu thỏa thuận chi trả giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ - ERPA) - cho tỉnh là 356 tỉ đồng; lũy kế đến tháng 4-2025 là 356,3 tỉ đồng. Số tiền này được quy đổi từ gần 795.000 ha rừng tự nhiên trên địa bàn.

Hiện tại, Nghệ An có 332 cộng đồng dân cư là chủ rừng, cùng với 457 cộng đồng tham gia quản lý rừng với các tổ chức là chủ rừng được hưởng lợi từ thỏa thuận ERPA. Theo Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Nghệ An, đến hết tháng 4-2025, quỹ này đã giải ngân hơn 173 tỉ đồng, đạt 85% kế hoạch chi trả cho các đối tượng hưởng lợi từ thỏa thuận ERPA.

Trong 173 tỉ đồng nêu trên, hơn 115,8 tỉ được chi trả cho 26 chủ rừng là tổ chức; hơn 41,2 tỉ chi trả cho 31.201 chủ rừng là hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng dân cư. 16,1 tỉ đồng còn lại chi trả cho 109 UBND xã được giao quản lý rừng.

Trong năm 2024, các cộng đồng là chủ rừng thuộc phạm vi quản lý của Vườn Quốc gia Pù Mát, tỉnh Nghệ An được hỗ trợ hơn 24 tỉ đồng từ thỏa thuận ERPA. Cũng ở Nghệ An, năm 2024, hơn 30 cộng đồng do Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Huống quản lý đã nhận được 11 tỉ đồng từ thỏa thuận ERPA. Tất cả số tiền này đã được chi trả cho những người tham gia chăm sóc, bảo vệ rừng.

Còn tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt, kinh phí hỗ trợ từ thỏa thuận ERPA năm 2024 là 19,5 tỉ đồng. Theo ông Nguyễn Văn Sinh, Giám đốc Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt, 40 cộng đồng nhận giao khoán chăm sóc, bảo vệ rừng đã được chi trả hơn 18 tỉ đồng. Nhờ nguồn thu này mà hàng chục ngàn hecta rừng được bảo vệ tốt, đời sống các hộ nhận giao khoán được cải thiện.

Tác động tích cực

Ông Võ Minh Sơn, Giám đốc Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Huống, cho biết năm 2024, đơn vị được hỗ trợ từ việc bán tín chỉ carbon rừng tự nhiên 11 tỉ đồng. Tất cả số tiền này đã chi trả cho 35 cộng đồng tham gia chăm sóc, bảo vệ 40.000 ha rừng.

Theo ông Sơn, đây là mô hình rất thiết thực, góp phần thay đổi nhận thức và hành vi của người dân trong việc tham gia bảo vệ rừng. Trước đây, nhiều người có thói quen vào rừng khai thác sản vật và các nguồn lợi. Còn bây giờ, họ được hưởng lợi từ việc chăm sóc, bảo vệ rừng nên không còn có những hành vi gây tác hại đến rừng nữa.

Ông Dương Ngọc Hùng, Phó Giám đốc Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Nghệ An, nhìn nhận chương trình thí điểm thực hiện thỏa thuận ERPA bước đầu gặp một số vướng mắc. Tuy nhiên, chương trình sau đó đã phát huy được ý nghĩa thiết thực, kịp thời hỗ trợ kinh phí cho người dân tham gia chăm sóc, bảo vệ rừng, tạo sinh kế bền vững cho cộng đồng.

Theo ông Nguyễn Danh Hùng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nghệ An, cùng với các giải pháp quyết liệt, đồng bộ của Chính phủ, UBND tỉnh và các bên liên quan, việc thực hiện thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính đã tác động tích cực tới công tác quản lý, bảo vệ, phát triển rừng tự nhiên tại địa phương.

Ông Hùng cho rằng kinh phí thực hiện thỏa thuận ERPA đã góp phần hỗ trợ việc bảo vệ, phát triển rừng; tạo sinh kế, tăng thu nhập, cải thiện đời sống những người tham gia chăm sóc, bảo vệ rừng. Nguồn kinh phí này còn hỗ trợ xây dựng các công trình thiết yếu cho cộng đồng; giúp nâng cao vai trò của người dân, tăng cường sự phối hợp với các chủ rừng...